Voor de beoordeling van het structurele en reële evenwicht van de begroting wordt thans het onderscheid gemaakt tussen structurele en incidentele lasten. Bij incidentele lasten of baten gaat het om eenmalige zaken die zich gedurende maximaal drie jaar voordoen. Voorbeelden van structurele baten zijn de algemene uitkering en eigen belasting inkomsten. Bij structurele lasten zijn dat bijvoorbeeld de personeelslasten, kapitaallasten en bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen. Het onderscheid tussen structureel en incidenteel is ook in een notitie van de commissie BBV vastgelegd en moet conform het BBV ook in de begroting en jaarstukken worden onderbouwd. Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is meer flexibel dan een begroting waarbij structurele baten en lasten in evenwicht zijn. In artikel 19 onderdeel c van het BBV wordt een overzicht gevraagd van de geraamde incidentele baten en lasten per programma, waarbij per programma tenminste de belangrijkste posten afzonderlijk worden gespecificeerd en de overige posten als een totaalbedrag kunnen worden opgenomen. In artikel 19 onderdeel d wordt een overzicht gevraagd van de beoogde structurele toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves. In artikel 23 van het BBV staat dat deze gegevens ook moeten worden verstrekt voor de meerjarenraming. Deze gegevens worden ook verstrekt bij de jaarrekening (zie artikel 19 BBV).
Op basis van deze gegevens kan het saldo van de structurele baten en structurele lasten worden berekend. Daarbij wordt het saldo opgeteld van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves.
De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves gedeeld door de totale baten (zie artikel 17 onderdeel c van het BBV = exclusief mutaties reserves)en uitgedrukt in een percentage. Om dit kengetal te relateren aan het overzicht van baten en lasten is het noodzakelijk om de volgende cijfers te presenteren:
Ultimo | Ultimo | Ultimo | Ultimo | Ultimo | Ultimo | ||
Structurele exploitatieruimte in % | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
A. | Totale structurele lasten | 67.597 | 56.313 | 56.267 | 54.639 | 54.816 | 55.056 |
B. | Totale structurele baten | 67.386 | 56.596 | 55.115 | 54.572 | 54.759 | 55.060 |
C. | Totale structurele toevoegingen aan de reserves | 1.095 | 969 | 631 | 631 | 631 | 631 |
D. | Totale structurele onttrekkingen aan de reserves | 1.043 | 1.155 | 1.232 | 1.232 | 1.232 | 1.232 |
E. | Totale baten | 71.684 | 65.529 | 55.115 | 54.572 | 54.759 | 55.060 |
Structurele exploitatieruimte in % | -0,37% | 0,72% | -1,00% | 0,98% | 0,99% | 1,10% |