Met trots presenteren wij u de begroting 2017. Eind 2015 verwachtten wij nog verregaande bezuinigingen voor komend jaar, maar dat lijkt alleszins mee te vallen. We zijn er in geslaagd in meerjarig perspectief (2020 is structureel en reëel in evenwicht) een sluitende begroting te presenteren.

Wij nodigen u in het bijzonder uit om deze begroting niet alleen van papier te lezen; ook digitaal geven wij u informatie op elk door u gewenst niveau. U kunt in de begroting lezen hoeveel geld we denken uit te geven dan wel te verwerven. Ook is voor ons vooral leidend geweest wat we in 2017 willen bereiken voor én met onze inwoners, organisaties, bedrijven en partners.

Speerpunten
Deze begroting laat, los van onze reguliere taken, vooral ook zien wat we belangrijk (blijven) vinden, en waar we er een schepje bovenop doen. Zo bouwen we verder aan de samenwerking in de regio en leest u wat we doen om een aantrekkelijke, zelfstandige gemeente te blijven; met volop voorzieningen voor jong en oud, met oog voor groei, veiligheid, duurzaamheid en bedrijvigheid, en aandacht voor nieuwe initiatieven in het sociale domein. Ook onze plannen voor een betere dienstverlening vindt u uitgewerkt.  

Sluitend, lastenverlaging
Hoewel het begrotingsjaar 2017 niet helemaal sluitend is, is de begroting in meerjarig perspectief dat wel. We zetten daarmee een belangrijke stap voorwaarts ten opzichte van andere jaren waarin het begrotingsjaar weliswaar sluitend was, maar de perspectieven op langere termijn in toenemende mate kopzorgen baarden. Zowel de uitvoering van bestaand beleid als het oppakken van nieuwe initiatieven vindt (op een haar na) plaats binnen de beschikbare ruimte van € 57,2 miljoen, nu en in de toekomst.

Kort na de vaststelling van de voorjaarsnota, werden wij verrast door wijzigingen in het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Dit leidde tot een (verplichte) andere manier van kosten- en rentetoerekening. Zonder dat we in de financiële details van de BBV willen treden, is het gevolg daarvan dat - ondanks gelijkblijvende afschrijvingslasten en kosten - we de rioolbelasting en afvalstoffenheffing moeten verlagen voor 2017. Dat zou voor de gemeente een financieel tekort opleveren. We hebben een compensatie gevonden door gelijktijdig de Onroerendezaakbelasting (OZB) licht te verhogen. Wanneer we deze belastingen salderen en in totaliteit beschouwen, gaat bijna iedereen er in 2017 op vooruit. Alleen eigenaren van woningen met een woz-waarde boven € 600.000,00 die een eenpersoonshuishouden voeren gaan er marginaal op achteruit. Voor eigenaren met een meerpersoonshuishouden geldt dat vanaf een woning met een woz-waarde van boven de € 1.000.000,00.

Extra
Naast de indeling in programma's en speerpunten, vindt u in de financiële begroting een overzicht van de beleidsintensiveringen uit deze verschillende programma's gebundeld. Los van de meer bedrijfsmatige investeringen (bijvoorbeeld om te voldoen aan privacywetgeving, doorontwikkeling van zaakgericht werken, aansluiting op het mobiliteitscentrum voor het werven/selecteren van personeel), vindt u ook investeringen terug voor onder andere dienstverlening (overeenkomstig het actieplan dienstverlening) en het maken van baanafspraken op grond van de Participatiewet. Wij willen als gemeente daarin het goede voorbeeld blijven geven als het gaat om mensen met een overbrugbare afstand tot de arbeidsmarkt. Op economisch vlak en op het gebied van duurzaamheid zetten we extra middelen en menskracht in, om buiten merkbaar verschil te maken. We maken op het gebied van veiligheid (waaronder het tegengaan van ondermijning) de aanvankelijk incidenteel ingezette menskracht vanaf 2018 structureel.

Ondanks bovengenoemde structurele investeringen zien wij ook nog ruimte om in 2017 middelen vrij te maken voor de pilot aandacht voor basiskracht en de instandhouding van combinatiefuncties.Voor een compleet overzicht van alle investeringen verwijzen wij u naar de vier programma's en het programma overhead.

Dat doen we overigens net als voorgaande jaren zorgvuldig en terughoudend. We wegen af wat wenselijk, noodzakelijk, onontkoombaar of zeer kansrijk is. Onze ruimte is immers beperkt omdat het grootste deel van de begroting al vastligt. Ofwel bepaald door het rijk (doeluitkeringen) of vanwege verplichtingen, die zijn verbonden aan beleidskeuzes die we eerder hebben gemaakt.

Geen zorgen meer?
Hoewel we in meerjarig perspectief een sluitende begroting hebben, is het nog te vroeg om te juichen voor de toekomst. Voorzichtigheid blijft geboden. De drie transities brengen nog altijd risico's met zich mee, met name vanwege de verder dalende beschikbare budgetten. Dat geldt met name voor de jeugdhulp en de Wmo. Tot slot zien we dat de huisvesting van vergunninghouders en de opvang van vluchtelingen om sterk groeiende inspanningen vraagt, ook op financieel gebied. In afwachting van berichtgeving van het rijk en het COA is er nu geen budget opgenomen voor de opvang van vluchtelingen en de huisvesting van vergunninghouders.
De raad heeft opdracht gegeven om te voorkomen dat op het gebied van huisvesting er een verdringing op de sociale huurmarkt plaatsvindt. Het valt niet uit te sluiten dat de gemeente daarom zal investeren in het realiseren van extra huisvestingsmogelijkheden.

De belangrijkste risico's bevinden zich nog steeds in het sociale domein, met name bij het beschikbare budget voor bijstandsgerechtigden en de jeugdhulp. We kunnen daarbij tijdelijke onvoorziene uitgaven opvangen. Denkt u daarbij bijvoorbeeld aan de opvang van vluchtelingen en statushouders; de aantallen fluctueren zeer sterk (op dit moment zijn de aantallen sterk gedaald, maar dit kan morgen weer anders zijn) en de afloop van dit wereldwijde vraagstuk blijft erg onzeker.

Dat wij onze risico's voldoende het hoofd kunnen bieden, blijkt uit  de paragraaf Risicomanagement en Weerstandsvermogen waarin wij de lopende risico's in kaart brengen. Onze aanwezige weerstandscapaciteit is voldoende groot. Zo bedraagt in 2017 onze AWR € 3,7 miljoen per eind 2017.

De verder oplopende korting op de algemene uitkering (tot aan 2025) vormt ook een zorg. Het rijk verwacht dat gemeenten die kunnen opvangen via betere samenwerking. Wij willen zeker meer inzetten op samenwerking met Hilvarenbeek en Oisterwijk, maar zijn al uitgegaan van een samenwerking die gekoppeld is aan creatieve en efficiënte oplossingen. Daar is nog zeker winst te halen. We verwachten echter dat we eerder op het gebied van kwetsbaarheid, kwaliteit en het voorkomen van meerkosten winst kunnen halen, dan dat we onze taken met minder geld kunnen uitvoeren. Wij hebben die verder oplopende korting dan ook niet langer kostenneutraal in onze begroting verwerkt.

Stabiele koers voor de toekomst
We varen een stabiele koers met een sluitende meerjarenbegroting die in 2020  een positief saldo vertoont van € 3.910,00. We ervaren vertrouwen in en draagvlak voor onze aanpak. Niet alleen in de samenwerking met inwoners, partners en organisaties; ook buitenstaanders waarderen onze gemeente als een plek waar het goed wonen en werken is. Dat geeft ons extra energie en daadkracht om onze plannen in deze begroting uit te voeren.

De rode draad voor de bestuursperiode 2014-2018 bestaat uit een drietal thema's:

  • Goede dienstverlening;
  • Samenwerking;
  • Open staan voor initiatieven van inwoners.

De uitwerking van deze thema's komt u op verschillende plaatsen in deze begroting tegen. Een voorbeeld: betere dienstverlening aan inwoners pakken we op onder andere via de verdere uitwerking van het project 'zaakgericht werken, fase 2' (zie ook programma Bestuur). Samenwerking op regionaal niveau ziet u terug bij de uitvoering van de uitvoeringsagenda van de Regio Hart van Brabant. Onze intergemeentelijke samenwerking met Hilvarenbeek en Oisterwijk werken we uit in concrete plannen. Initiatieven van inwoners vindt u terug bij de verschillende programma's.

Programma's en speerpunten
In de begroting werken we met programma's, daarbinnen onderscheiden we een aantal speerpunten. Over speerpunten en zogeheten beleidsintensiveringen kunt u uitgebreidere informatie verwachten. En hoewel het 'lopende werk' uiteraard wel vertaald is in de begroting, vindt u daar geen specifieke teksten over terug.

We hebben vier programma's:  

  • Bestuur;
  • Openbare orde en veiligheid;
  • Ruimte;
  • Sociaal domein.

Daarnaast zitten in het programmaplan twee overzichten:

  • Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en vennootschapsbelasting;
  • Overhead.

Verder is de Programmabegroting op een aantal onderdelen gewijzigd vanwege de wijzigingen in het Besluit Begroting en Verantwoording.
Vanaf 2017 is de presentatie naar producten en functies komen te vervallen en dienen de cijfers gepresenteerd te worden naar taakvelden. Ook dient de basisset van beleidsindicatoren per programma te worden gepresenteerd.
Bij ieder programma dient ook aangegeven te worden in hoeverre een verbonden partij bijdraagt aan de doelstelling van dat programma.

In het kader van de doorontwikkeling van de begroting wordt in het eerste gedeelte van de begroting de nadruk gelegd op het beleid en zijn de financiën naar achteren verschoven en opgenomen in hoofdstuk 4 van de Programmabegroting.